(SGGP-12G).- Luật Thuế thu nhập cá nhân (TNCN) có hiệu lực từ ngày 1-1-2009, tuy nhiên cách áp dụng tính thuế như thế nào, loại thu nhập nào được miễn thuế, những đối tượng nào được giảm trừ gia cảnh, đăng ký mã số thuế ở đâu,… là những vấn đề mà nhiều người chưa biết. Bà Trần Thị Lệ Nga, Trưởng phòng Tuyên truyền Hỗ trợ người nộp thuế, Cục Thuế TPHCM cho biết rõ hơn về các vấn đề này.
10 loại thu nhập bị chịu Thuế TNCN
Luật Thuế TNCN có hiệu lực từ ngày 1-1-2009. Theo đó, có 10 loại thu nhập sẽ bị chịu Thuế TNCN. Ngoài 2 loại TNCT từ hoạt động kinh doanh và tiền lương – tiền công còn có 8 loại thu nhập phải chịu thuế gồm gồm:
1- Thu nhập từ đầu tư vốn như tiền lãi cho vay; lợi tức cổ phần.
2- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn bao gồm thu nhập từ chuyển nhượng phần vốn trong các tổ chức kinh tế, thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán, thu nhập từ chuyển nhượng vốn dưới các hình thức khác.
3- Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản...
4- Thu nhập từ nhượng quyền thương mại là phần thu nhập vượt trên 10 triệu đồng mà đối tượng nộp thuế nhận được theo từng hợp đồng nhượng quyền thương mại;
5- Thu nhập từ nhận thừa kế là phần giá trị tài sản thừa kế (chứng khoán, phần vốn trong các tổ chức kinh tế, bất động sản và tài sản khác phải đăng ký sở hữu hoặc sử dụng) vượt trên 10 triệu đồng mà đối tượng nộp thuế nhận được theo từng lần phát sinh;
6- Thu nhập từ nhận quà tặng là phần giá trị quà tặng vượt trên 10 triệu đồng mà đối tượng nộp thuế nhận được theo từng lần phát sinh;
7- Thu nhập từ trúng thưởng là phần giá trị giải thưởng bao gồm cả thu nhập trúng thưởng trong các hình thức cá cược, casino vượt trên 10 triệu đồng mà đối tượng nộp thuế nhận được theo từng lần trúng thưởng;
8- Thu nhập từ bản quyền là phần thu nhập vượt trên 10 triệu đồng mà đối tượng nộp thuế nhận được khi chuyển giao, chuyển quyền sử dụng các đối tượng của quyền sở hữu trí tuệ…
14 loại thu nhập được miễn Thuế TNCN
Có 14 loại loại thu nhập được miễn thuế TNCN gồm:
1-Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản giữa những người có quan hệ gia đình, ruột thịt với nhau.
2- Thu nhập từ chuyển nhượng nhà ở, quyền sử dụng đất ở và tài sản gắn liền với đất ở của cá nhân trong trường hợp cá nhân chỉ có 1 nhà ở, đất ở duy nhất.
3 - Thu nhập từ giá trị quyền sử dụng đất của cá nhân được Nhà nước giao đất.
4 - Thu nhập từ nhận thừa kế, quà tặng là bất động sản giữa những người có quan hệ gia đình, ruột thịt với nhau.
5 - Thu nhập của hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, làm muối, nuôi trồng, đánh bắt thủy sản chưa qua chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường.
6 - Thu nhập từ chuyển đổi đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân được Nhà nước giao để sản xuất.
7- Thu nhập từ lãi tiền gửi tại tổ chức tín dụng, lãi từ hợp đồng bảo hiểm nhân thọ.
8 - Thu nhập từ kiều hối.
9- Phần tiền lương làm việc ban đêm, làm thêm giờ được trả cao hơn so với tiền lương làm việc ban ngày, làm trong giờ theo quy định của pháp luật.
10 - Tiền lương hưu do Bảo hiểm xã hội chi trả.
11- Thu nhập từ học bổng.
12- Thu nhập từ bồi thường hợp đồng bảo hiểm nhân thọ, phi nhân thọ, tiền bồi thường tai nạn lao động, khoản bồi thường Nhà nước và các khoản bồi thường khác.
13- Thu nhập nhận được từ quỹ từ thiện được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cho phép thành lập hoặc công nhận, hoạt động vì mục đích từ thiện, nhân đạo, không nhằm mục đích lợi nhuận.
14- Thu nhập nhận được từ nguồn viện trợ nước ngoài vì mục đích từ thiện, nhân đạo dưới hình thức chính phủ và phi chính phủ.
Đối tượng được giảm trừ gia cảnh
Điểm mới của Luật thuế TNCN là có tính đến việc giảm trừ gia cảnh (được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh, thu nhập có được từ tiền lương, tiền công của đối tượng nộp thuế là cá nhân cư trú). Giảm trừ gia cảnh gồm hai phần: Mức giảm trừ đối với bản thân người nộp thuế là 4 triệu đồng/tháng (48 triệu đồng/năm); mức giảm trừ đối với người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng/tháng.
Nếu như trước đây, người nộp thuế có thu nhập là 10 triệu đồng/tháng (bất kể diện độc thân hay diện đã có gia đình phải nuôi cha mẹ, con cái) nộp thuế suất 10% theo biểu thuế lũy tiến (từ 0 đến 5 triệu đồng thuế suất = 0% (10 triệu - 5 triệu)= 5 triệu đồng x 10%= 500.000đ).
Theo Luật thuế TNCN bản thân người nộp thuế, người nộp thuế sẽ được giảm trừ gia cảnh 4 triệu đồng và mỗi người phụ thuộc là 1,6 triệu đồng. Ví dụ, 1 người có thu nhập 10 triệu đồng/tháng, phải nuôi bố mẹ già và 1 con nhỏ (3 người phụ thuộc) thì mức thuế miễn trừ gia cảnh được tính như sau: 10.000.000đ – 4.000.000đ – (1.600.000đ x 3) = 1.200.000đ x 5% = 60.000đ/tháng.
Việc giảm trừ cho con do người nộp thuế lựa chọn, có thể vợ hoặc chồng nhưng không được tính trùng. Việc giảm trừ đó được thực hiện theo nguyên tắc mỗi người phụ thuộc chỉ được tính giảm trừ một lần vào một đối tượng nộp thuế. Ví dụ, hai vợ chồng có 2 hoặc 3 con thuộc diện đủ điều kiện của người phụ thuộc (con chưa thành niên, con bị tàn tật, không có khả năng lao động), nếu đã kê khai người phụ thuộc đối với người chồng thì không kê khai người phụ thuộc đối với người vợ. Nếu cha mẹ đã hết tuổi lao động hoặc không có khả năng lao động thì cũng được giảm trừ 1,6 triệu đồng/người/tháng.
