Các sai phạm về hạnh toán Đầu tư vào công ty con gây rủi ro cho doanh nghiệp.

[Trần Văn Minh Khang]

Các sai phạm về hạch toán đầu tư vào công ty con có thể gây ra những rủi ro nghiêm trọng cho doanh nghiệp, đặc biệt là việc làm sai lệch thông tin tài chính, ảnh hưởng đến các quyết định đầu tư và khả năng tuân thủ pháp luật. Theo mình học thì dưới đây là một số sai phạm thường gặp, các quy định pháp luật liên quan, và hướng giải quyết:

1. Sai phạm trong ghi nhận giá trị đầu tư ban đầu vào công ty con​

• Rủi ro: Doanh nghiệp ghi nhận sai giá trị đầu tư ban đầu vào công ty con, có thể do không bao gồm hoặc loại trừ các chi phí liên quan đến giao dịch mua như chi phí pháp lý, phí tư vấn. Điều này dẫn đến việc hạch toán không đúng giá trị đầu tư thực tế.
• Quy định pháp luật: Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, giá trị đầu tư vào công ty con được ghi nhận theo giá gốc bao gồm giá mua và các chi phí trực tiếp liên quan đến việc mua cổ phần hoặc phần vốn góp.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần đảm bảo ghi nhận đầy đủ các chi phí phát sinh liên quan đến giao dịch mua, xác minh lại giá trị gốc của khoản đầu tư và điều chỉnh lại sổ sách kế toán nếu phát hiện sai sót.

2. Không thực hiện hợp nhất báo cáo tài chính cho công ty mẹ và công ty con​

• Rủi ro: Không hợp nhất báo cáo tài chính giữa công ty mẹ và công ty con dẫn đến việc không phản ánh đúng tình hình tài chính, kết quả hoạt động và dòng tiền của tập đoàn. Điều này gây sai lệch thông tin cho các nhà đầu tư và cơ quan quản lý.
• Quy định pháp luật: Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam số 25 (VAS 25) - Báo cáo tài chính hợp nhất và kế toán khoản đầu tư vào công ty con, công ty mẹ có nghĩa vụ phải lập báo cáo tài chính hợp nhất khi có quyền kiểm soát trên 50% quyền biểu quyết tại công ty con.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần kiểm tra lại tình trạng kiểm soát của công ty mẹ đối với công ty con, thực hiện hợp nhất báo cáo tài chính theo đúng chuẩn mực, và điều chỉnh lại thông tin đã công bố nếu phát hiện sai phạm.

3. Ghi nhận sai lợi nhuận từ công ty con vào báo cáo tài chính​

• Rủi ro: Doanh nghiệp mẹ có thể ghi nhận sai lợi nhuận từ công ty con, đặc biệt là lợi nhuận chưa thực hiện, dẫn đến tình trạng báo cáo tài chính không phản ánh đúng tình hình tài chính và lợi nhuận của tập đoàn.
• Quy định pháp luật: Theo VAS 25, các giao dịch nội bộ giữa công ty mẹ và công ty con phải được loại trừ khi lập báo cáo tài chính hợp nhất. Lợi nhuận chưa thực hiện từ các giao dịch nội bộ cũng không được ghi nhận.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần rà soát và loại bỏ các giao dịch nội bộ khi lập báo cáo tài chính hợp nhất, đồng thời điều chỉnh các khoản lợi nhuận chưa thực hiện theo đúng quy định.

4. Không trích lập dự phòng cho khoản đầu tư vào công ty con khi có dấu hiệu suy giảm giá trị​

• Rủi ro: Doanh nghiệp không thực hiện trích lập dự phòng cho khoản đầu tư vào công ty con khi công ty con hoạt động không hiệu quả hoặc có khả năng không thu hồi được giá trị đầu tư. Điều này dẫn đến việc giá trị đầu tư trên báo cáo tài chính không phản ánh đúng thực tế, gây rủi ro cho các nhà đầu tư và các bên liên quan.
• Quy định pháp luật: Theo Thông tư 48/2019/TT-BTC, doanh nghiệp phải trích lập dự phòng cho các khoản đầu tư tài chính, bao gồm cả khoản đầu tư vào công ty con khi có dấu hiệu suy giảm giá trị.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần đánh giá lại tình hình hoạt động của công ty con để xác định các dấu hiệu suy giảm giá trị, từ đó thực hiện trích lập dự phòng theo đúng quy định. Nếu phát hiện sai phạm, cần nhanh chóng điều chỉnh báo cáo tài chính.

5. Sai phạm trong ghi nhận lợi ích của cổ đông không kiểm soát​

• Rủi ro: Doanh nghiệp ghi nhận sai lợi ích của cổ đông không kiểm soát trong báo cáo tài chính hợp nhất, dẫn đến việc phân bổ không đúng lợi nhuận và vốn chủ sở hữu. Điều này gây rủi ro về tính chính xác của báo cáo tài chính hợp nhất.
• Quy định pháp luật: Theo VAS 25, lợi ích của cổ đông không kiểm soát phải được ghi nhận riêng trong vốn chủ sở hữu trên báo cáo tài chính hợp nhất.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần rà soát lại tỷ lệ quyền lợi của các cổ đông không kiểm soát và đảm bảo ghi nhận chính xác trên báo cáo tài chính hợp nhất.

6. Không phân loại đúng đắn các khoản đầu tư vào công ty con​

• Rủi ro: Doanh nghiệp có thể không phân loại đúng khoản đầu tư vào công ty con, dẫn đến việc hạch toán sai lệch. Ví dụ, doanh nghiệp có thể hạch toán nhầm khoản đầu tư dài hạn thành ngắn hạn, hoặc nhầm các khoản đầu tư vào công ty liên kết hoặc công ty con.
• Quy định pháp luật: Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC và VAS 25, khoản đầu tư vào công ty con phải được phân loại và hạch toán đúng như một khoản đầu tư dài hạn, và các quy định liên quan đến quyền kiểm soát phải được tuân thủ.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần kiểm tra lại các khoản đầu tư vào công ty con để đảm bảo phân loại đúng đắn. Nếu phát hiện nhầm lẫn, phải điều chỉnh lại báo cáo tài chính và hạch toán theo đúng quy định.

7. Không loại trừ các khoản giao dịch giữa công ty mẹ và công ty con​

• Rủi ro: Nếu doanh nghiệp không loại trừ các khoản giao dịch nội bộ giữa công ty mẹ và công ty con, các khoản phải thu, phải trả hoặc doanh thu, chi phí nội bộ có thể được ghi nhận hai lần, dẫn đến việc báo cáo tài chính không chính xác.
• Quy định pháp luật: Theo VAS 25, khi lập báo cáo tài chính hợp nhất, tất cả các giao dịch nội bộ giữa công ty mẹ và công ty con phải được loại trừ.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần rà soát kỹ các giao dịch nội bộ giữa công ty mẹ và công ty con và loại trừ các khoản này khỏi báo cáo tài chính hợp nhất để đảm bảo tính chính xác.

8. Không theo dõi và ghi nhận chính xác các khoản cổ tức, lợi nhuận được chia từ công ty con​

• Rủi ro: Doanh nghiệp mẹ có thể không theo dõi hoặc ghi nhận sai các khoản cổ tức, lợi nhuận được chia từ công ty con, dẫn đến tình trạng phản ánh sai lệch về dòng tiền và kết quả tài chính.
• Quy định pháp luật: Theo VAS 07 - Kế toán các khoản đầu tư vào công ty con, doanh nghiệp mẹ phải ghi nhận đúng các khoản cổ tức, lợi nhuận được chia từ công ty con vào thời điểm doanh nghiệp mẹ có quyền nhận các khoản này.
• Hướng giải quyết: Doanh nghiệp cần thiết lập hệ thống theo dõi chính xác các khoản cổ tức và lợi nhuận được chia từ công ty con và ghi nhận theo đúng thời điểm quy định.

Kết luận​

Việc sai phạm trong hạch toán đầu tư vào công ty con có thể gây ra những rủi ro lớn cho doanh nghiệp, bao gồm sai lệch trong báo cáo tài chính và khả năng bị phạt từ các cơ quan quản lý. Để giải quyết các sai phạm này, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật như Thông tư 200/2014/TT-BTC, VAS 25, và Thông tư 48/2019/TT-BTC, đảm bảo ghi nhận chính xác các khoản đầu tư, thực hiện hợp nhất báo cáo tài chính và trích lập dự phòng đầy đủ khi có dấu hiệu suy giảm giá trị.

Các anh chị đi trước góp ý thêm giúp em để hoàn thiện thêm phục vụ cho công việc.