Bài 1. Thủ quỹ Phát vừa mới được công ty Hoàng Anh tuyển dụng vào tháng 12/200X, được giao nhiệm vụ giữ sổ séc, phát hành séc và lập bảng chỉnh hợp Tiền gửi ngân hàng vào cuối tháng. Sổ sách của đơn vị là cuốn sổ đã có sẵn chữ ký của chủ tài khoản nhưng chưa ghi tên người thụ hưởng và số tiền. Mỗi khi được phê chuẩn thanh toán, Phát sẽ điền tên người thụ hưởng và số tiền vào tờ séc đã được ký trước.
Ngay trong tháng làm việc đầu tiên, Phát đã trì hoãn phát hành séc chi trả cho các nhà cung cấp đã được giám đốc phê chuẩn thanh toán và chỉ phát hành séc vào cuối tháng, với mục đích là làm cho các séc này trở thành các séc chưa thanh toán (công ty Hoàng Anh đã phát hành nhưng người thụ hưởng chưa lĩnh) vào cuối tháng.
Sau đó, căn cứ vào tổng số tiền ghi trên các séc chưa thanh toán, Phát lập thêm các séc khống ghi tên mình và biển thủ số tiền trên. Trên bảng chỉnh hợp tiền gửi ngân hàng tháng 12, Phát không báo cáo các séc chưa thanh toán. Trên số đăng ký séc đã phát hành, Phát ghi các séc khống là các séc bị hủy.
Yêu cầu:
Cho biết những khiếm khuyết của hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty Hoàng Anh và các thủ tục kiểm soát nhằm ngăn ngừa loại gian lận trên.
- Các khiếm khuyết của hệ thống kiểm soát nội bộ:
1. Sử dụng nhân viên không liêm chính.
2. Không tuân thủ nguyên tắc phân chia trách nhiệm đầy đủ: Nhân viên Phát kiêm nhiệm các chức năng; phát hành séc, lập sổ đăng ký séc đã phát hành, lập bảng chỉnh hợp ngân hàng và giữ số séc.
3. Nguyên tắc ủy quyền và xét duyệt không được tuân thủ: ký khống vào cuốn séc.
- Những thủ tục kiểm soát cần áp dụng:
1. Tuân thủ đầy đủ nguyên tắc bất kiêm nhiệm;
2. Không ký trước vào séc, chi ký vào séc khi nào chứng từ thanh toán đã được xét duyệt.
3. Xét duyệt chứng từ thanh toán trước khi ký séc, đánh dấu vào hóa đơn ngay khi xét duyệt.
Bài 2. Kiểm toán viên Lân được giao phụ trách kiểm toán khoản mục Tiền của công ty Sao Sáng cho niên độ kế toán kết thúc vào 31/12/200X. Lân đã thu thập các thông tin sau trên bảng chính hợp ngân hàng:
1. Số dư tài khoản Tiền gửi ngân hàng vào 31/12/200X trên số cái là 126.000.000đ.
2. Ký thác chưa được ghi nhận vào 31/12/200X là 158.000.000đ (gồm 3 séc số 305, 708 và 345).
3. Ngân hàng đã gửi giấy báo có các khoản ký thác trên (trong sổ phụ ngân hàng tháng 1/200X+1) như sau:
Dựa trên bảng chính hợp của các tháng trước, kiểm toán viên nhận thấy thời gian từ khi ký thác đến khi ngân hàng báo có thường từ 3 đến 5 ngày.
Yêu cầu:
i. Hãy cho biết liệu có các sai phạm đối với khoản mục Tiền của công ty Sao Sáng không?.
ii. Cho biết động cơ của các sai phạm nêu trên (nếu có).
iii. Cho biết các thủ tục mà kiểm toán viên cần thực hiện để phát hiện sai phạm (nếu có).
a) Doanh nghiệp có khả năng kê khai cao tiền vào cuối thời khóa (các khoản thu tiền của tháng 1 được ghi nhận vào tháng 12).
b) Động cơ của sai phạm trên là nhằm cải thiện khả năng thanh toán của doanh nghiệp.
c) Kiểm toán viên cần kiểm tra các chứng từ có liên quan đến sức số 345. Nếu phát hiện việc ghi nhận sai niên độ, cần đề nghị các bút toán điều chỉnh.
Ngay trong tháng làm việc đầu tiên, Phát đã trì hoãn phát hành séc chi trả cho các nhà cung cấp đã được giám đốc phê chuẩn thanh toán và chỉ phát hành séc vào cuối tháng, với mục đích là làm cho các séc này trở thành các séc chưa thanh toán (công ty Hoàng Anh đã phát hành nhưng người thụ hưởng chưa lĩnh) vào cuối tháng.
Sau đó, căn cứ vào tổng số tiền ghi trên các séc chưa thanh toán, Phát lập thêm các séc khống ghi tên mình và biển thủ số tiền trên. Trên bảng chỉnh hợp tiền gửi ngân hàng tháng 12, Phát không báo cáo các séc chưa thanh toán. Trên số đăng ký séc đã phát hành, Phát ghi các séc khống là các séc bị hủy.
Yêu cầu:
Cho biết những khiếm khuyết của hệ thống kiểm soát nội bộ tại công ty Hoàng Anh và các thủ tục kiểm soát nhằm ngăn ngừa loại gian lận trên.
- Các khiếm khuyết của hệ thống kiểm soát nội bộ:
1. Sử dụng nhân viên không liêm chính.
2. Không tuân thủ nguyên tắc phân chia trách nhiệm đầy đủ: Nhân viên Phát kiêm nhiệm các chức năng; phát hành séc, lập sổ đăng ký séc đã phát hành, lập bảng chỉnh hợp ngân hàng và giữ số séc.
3. Nguyên tắc ủy quyền và xét duyệt không được tuân thủ: ký khống vào cuốn séc.
- Những thủ tục kiểm soát cần áp dụng:
1. Tuân thủ đầy đủ nguyên tắc bất kiêm nhiệm;
2. Không ký trước vào séc, chi ký vào séc khi nào chứng từ thanh toán đã được xét duyệt.
3. Xét duyệt chứng từ thanh toán trước khi ký séc, đánh dấu vào hóa đơn ngay khi xét duyệt.
Bài 2. Kiểm toán viên Lân được giao phụ trách kiểm toán khoản mục Tiền của công ty Sao Sáng cho niên độ kế toán kết thúc vào 31/12/200X. Lân đã thu thập các thông tin sau trên bảng chính hợp ngân hàng:
1. Số dư tài khoản Tiền gửi ngân hàng vào 31/12/200X trên số cái là 126.000.000đ.
2. Ký thác chưa được ghi nhận vào 31/12/200X là 158.000.000đ (gồm 3 séc số 305, 708 và 345).
3. Ngân hàng đã gửi giấy báo có các khoản ký thác trên (trong sổ phụ ngân hàng tháng 1/200X+1) như sau:
- Ngày 2/1/200X+1, séc số 305 trị giá 50.000.000đ
- Ngày 3/1/200X+1: séc số 708 trị giá 30.000.000đ
- Ngày 12/1/200X+1: séc số 345 trị giá 78.000.000đ
Dựa trên bảng chính hợp của các tháng trước, kiểm toán viên nhận thấy thời gian từ khi ký thác đến khi ngân hàng báo có thường từ 3 đến 5 ngày.
Yêu cầu:
i. Hãy cho biết liệu có các sai phạm đối với khoản mục Tiền của công ty Sao Sáng không?.
ii. Cho biết động cơ của các sai phạm nêu trên (nếu có).
iii. Cho biết các thủ tục mà kiểm toán viên cần thực hiện để phát hiện sai phạm (nếu có).
a) Doanh nghiệp có khả năng kê khai cao tiền vào cuối thời khóa (các khoản thu tiền của tháng 1 được ghi nhận vào tháng 12).
b) Động cơ của sai phạm trên là nhằm cải thiện khả năng thanh toán của doanh nghiệp.
c) Kiểm toán viên cần kiểm tra các chứng từ có liên quan đến sức số 345. Nếu phát hiện việc ghi nhận sai niên độ, cần đề nghị các bút toán điều chỉnh.
