Chuyển dịch từ tiền mặt sang thanh toán điện tử không chỉ thay đổi thói quen tiêu dùng mà còn giúp Nhà nước minh bạch hóa và kiểm soát dòng tiền. Sự phối hợp giữa thuế, hải quan, bảo hiểm và các giải pháp thanh toán số đang biến thanh toán không dùng tiền mặt thành công cụ quản lý tài chính mạnh mẽ.
Thanh toán không dùng tiền mặt không phải là khái niệm mới, nhưng đang được thúc đẩy mạnh mẽ trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia. Theo Nghị định 52/2024/NĐ-CP, phương thức này gồm chuyển khoản, thẻ ngân hàng, ví điện tử và các phương tiện thanh toán khác do Ngân hàng Nhà nước quy định.
Thực tế cho thấy ở mọi miền, từ gánh hàng rong, chợ dân sinh đến siêu thị và cửa hàng hiện đại, thanh toán bằng mã QR ngày càng phổ biến. Hình thức này mang lại tiện ích thanh toán nhanh gọn và để lại dấu vết điện tử giúp truy xuất giao dịch.
Về mặt chính sách, nhiều quy định mới buộc doanh nghiệp và hộ kinh doanh phải chứng minh giao dịch điện tử để được công nhận chi phí hoặc khấu trừ thuế. Cụ thể, theo Luật Thuế TNDN 2025, Luật Thuế GTGT 2024 và Nghị định 181/2025/NĐ-CP, các khoản chi mua hàng hóa, dịch vụ từ 5 triệu đồng trở lên phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt mới được tính vào chi phí hợp lệ hoặc được khấu trừ, hoàn thuế.
Nếu vẫn thanh toán bằng tiền mặt, doanh nghiệp có thể đối mặt với rủi ro không được tính chi phí hợp lệ khi xác định thu nhập chịu thuế, không được khấu trừ hoặc hoàn thuế GTGT, và dễ bị nghi ngờ trốn thuế do giao dịch không để lại dấu vết điện tử.
Thanh toán không dùng tiền mặt cũng hỗ trợ nghiêm túc cho công tác quản lý hải quan, giúp truy xuất chứng từ xuất nhập khẩu, đối chiếu tờ khai, hóa đơn, vận đơn và bảo hiểm hàng hóa. Với bảo hiểm xã hội, khi đóng qua kênh điện tử, cơ chế giám sát dòng tiền minh bạch hơn, giảm rủi ro trốn đóng hoặc đóng trùng.
Hiện phần lớn giao dịch VietQR vẫn là chuyển tiền cá nhân (P2P), nên nhiều doanh nghiệp chưa tận dụng được lợi ích quản lý và đối soát. Để khắc phục, cần nâng cấp từ QR transfer sang QR Pay phù hợp chuẩn mực quốc tế và yêu cầu quản lý hiện đại.
NAPAS đã triển khai VIETQRPay từ đầu năm 2025, liên kết với phần mềm quản lý bán hàng, cho phép hiển thị thông tin đơn hàng, hóa đơn điện tử, hỗ trợ trả hàng, hoàn tiền và tra soát khiếu nại — góp phần minh bạch doanh thu và dòng tiền cho doanh nghiệp.
Bên cạnh lợi ích, thanh toán điện tử đặt ra thách thức về an ninh: giả mạo, tài khoản ******* và rửa tiền. Do đó, các đơn vị cung cấp dịch vụ thanh toán, ngân hàng và ví điện tử cần đầu tư mạnh vào bảo mật, giám sát giao dịch bằng công nghệ hiện đại như AI và phân tích dữ liệu lớn để cảnh báo sớm các giao dịch nghi vấn.
Tầm nhìn dài hạn là xây dựng hệ sinh thái thanh toán số toàn diện, tích hợp sâu với hệ thống thuế, hải quan và bảo hiểm để mọi giao dịch đều có dấu vết kỹ thuật số, tin cậy và kiểm soát được. Khi đạt được điều này, thanh toán không dùng tiền mặt sẽ vừa là tiện ích cho người dân, vừa là công cụ chính sách hiệu quả cho Nhà nước.
Nguồn: https://tapchikinhtetaichinh.vn/ema...mat-tao-don-bay-quan-ly-tai-chinh-104056.html
Thanh toán không dùng tiền mặt: công cụ quản lý tài chính
Thanh toán không dùng tiền mặt không phải là khái niệm mới, nhưng đang được thúc đẩy mạnh mẽ trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia. Theo Nghị định 52/2024/NĐ-CP, phương thức này gồm chuyển khoản, thẻ ngân hàng, ví điện tử và các phương tiện thanh toán khác do Ngân hàng Nhà nước quy định.
Thực tế cho thấy ở mọi miền, từ gánh hàng rong, chợ dân sinh đến siêu thị và cửa hàng hiện đại, thanh toán bằng mã QR ngày càng phổ biến. Hình thức này mang lại tiện ích thanh toán nhanh gọn và để lại dấu vết điện tử giúp truy xuất giao dịch.
Về mặt chính sách, nhiều quy định mới buộc doanh nghiệp và hộ kinh doanh phải chứng minh giao dịch điện tử để được công nhận chi phí hoặc khấu trừ thuế. Cụ thể, theo Luật Thuế TNDN 2025, Luật Thuế GTGT 2024 và Nghị định 181/2025/NĐ-CP, các khoản chi mua hàng hóa, dịch vụ từ 5 triệu đồng trở lên phải có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt mới được tính vào chi phí hợp lệ hoặc được khấu trừ, hoàn thuế.
Nếu vẫn thanh toán bằng tiền mặt, doanh nghiệp có thể đối mặt với rủi ro không được tính chi phí hợp lệ khi xác định thu nhập chịu thuế, không được khấu trừ hoặc hoàn thuế GTGT, và dễ bị nghi ngờ trốn thuế do giao dịch không để lại dấu vết điện tử.
Thanh toán không dùng tiền mặt cũng hỗ trợ nghiêm túc cho công tác quản lý hải quan, giúp truy xuất chứng từ xuất nhập khẩu, đối chiếu tờ khai, hóa đơn, vận đơn và bảo hiểm hàng hóa. Với bảo hiểm xã hội, khi đóng qua kênh điện tử, cơ chế giám sát dòng tiền minh bạch hơn, giảm rủi ro trốn đóng hoặc đóng trùng.
Hiện phần lớn giao dịch VietQR vẫn là chuyển tiền cá nhân (P2P), nên nhiều doanh nghiệp chưa tận dụng được lợi ích quản lý và đối soát. Để khắc phục, cần nâng cấp từ QR transfer sang QR Pay phù hợp chuẩn mực quốc tế và yêu cầu quản lý hiện đại.
NAPAS đã triển khai VIETQRPay từ đầu năm 2025, liên kết với phần mềm quản lý bán hàng, cho phép hiển thị thông tin đơn hàng, hóa đơn điện tử, hỗ trợ trả hàng, hoàn tiền và tra soát khiếu nại — góp phần minh bạch doanh thu và dòng tiền cho doanh nghiệp.
Bên cạnh lợi ích, thanh toán điện tử đặt ra thách thức về an ninh: giả mạo, tài khoản ******* và rửa tiền. Do đó, các đơn vị cung cấp dịch vụ thanh toán, ngân hàng và ví điện tử cần đầu tư mạnh vào bảo mật, giám sát giao dịch bằng công nghệ hiện đại như AI và phân tích dữ liệu lớn để cảnh báo sớm các giao dịch nghi vấn.
Tầm nhìn dài hạn là xây dựng hệ sinh thái thanh toán số toàn diện, tích hợp sâu với hệ thống thuế, hải quan và bảo hiểm để mọi giao dịch đều có dấu vết kỹ thuật số, tin cậy và kiểm soát được. Khi đạt được điều này, thanh toán không dùng tiền mặt sẽ vừa là tiện ích cho người dân, vừa là công cụ chính sách hiệu quả cho Nhà nước.
Nguồn: https://tapchikinhtetaichinh.vn/ema...mat-tao-don-bay-quan-ly-tai-chinh-104056.html
