Đánh giá lại tài sản theo chuẩn mực kế toán quốc tế và vấn đề đặt ra đối với Việt Nam

TT Thanh Qúy

Member
Hội viên mới
TS.jpg


Mô hình đánh giá lại tài sản là phương pháp kế toán dùng để ghi nhận giá trị tài sản sau khi ghi nhận ban đầu bên cạnh mô hình giá gốc. Việc áp dụng những mô hình đánh giá sau ghi nhận ban đầu khác nhau thường sẽ có ảnh hưởng trọng yếu đến các thông tin tài chính được cung cấp trên các báo cáo tài chính.

Đánh giá lại tài sản sau khi ghi nhận ban đầu theo IAS 16

Trường hợp 1: Mô hình đánh giá lại khi giá tăng

Khi đánh giá lại tài sản mà giá trị đánh giá cao hơn so với giá trị còn lại của tài sản trên bảng cân đối kế toán, thì giá trị tăng lên sẽ được gọi là thu nhập toàn diện khác và được ghi nhận vào khoản chênh lệch đánh giá tài sản (là một mục thuộc vốn chủ sỡ hữu), cụ thể:

Nợ Tài sản cố định.
Có Chênh lệch đánh giá lại tài sản.

Đối với tài sản cố định cần khấu khao, giá trị còn lại của tài sản được điều chỉnh về giá trị đánh giá lại theo 2 cách:

+ Cách 1: Có thể điều chỉnh giá trị còn lại gộp bằng cách tham chiếu giá thị trường, hoặc điều chỉnh theo tỷ lệ với thay đổi giá trị còn lại. Khấu hao tại ngày đánh giá được điều chỉnh bằng chênh lệch giữa giá trị còn lại gộp trừ giá trị còn lại sau khi đã điều chỉnh lỗ suy giảm giá trị, cụ thể:

Nợ tài sản cố định: Chênh lệch điều chỉnh tăng nguyên giá.
Có hao mòn tài sản cố định: Chênh lệch điều chỉnh tăng hao mòn lũy kế.
Có chênh lệch đánh giá lại tài sản: Chênh lệch đánh giá tăng.

+ Cách 2: Khấu hao luỹ kế được loại trừ với giá trị còn lại gộp.

Nợ tài sản cố định: Chênh lệch nguyên giá gộp đánh giá tăng.
Nợ hao mòn tài sản cố định: Số hao mòn lũy kế.
Có chênh lệch đánh giá lại tài sản: Chênh lệch đánh giá tăng.

Trường hợp 2: Mô hình đánh giá lại khi giá giảm

- Trong trường hợp đánh giá khi giá giảm mà trước đó tài sản chưa có đánh giá tăng, thì khoản chênh lệch giảm đó được ghi nhận vào “lỗ do đánh giá lại tài sản” trên báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, cụ thể:

Nợ hao mòn tài sản cố định: Hao mòn lỹ kế.
Nợ lỗ do đánh giá lại tài sản cố định: Chênh lệch đánh giá giảm.
Có tài sản cố định: Chênh lệch giảm nguyên giá

Định hướng áp dụng mô hình đánh giá lại tài sản cho kế toán Việt Nam

Với Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) 03, đoạn 28 quy định “Sau khi ghi nhận ban đầu, trong quá trình sử dụng, tài sản cố định hữu hình được xác định theo nguyên giá, khấu hao luỹ kế và giá trị còn lại”.

Xuất phát từ thực tiễn chế độ kế toán ở Việt Nam, cần sớm thực hiện một số giải pháp sau:

Thứ nhất, cần điều chỉnh, bổ sung Luật Kế toán, chuẩn mực kế toán phù hợp và gắn liền với thực tiễn, giúp cho các doanh nghiệp có cơ sở pháp lý khi triển khai. Cụ thể, có thể bổ sung trong VAS03 về quy định cho phép doanh nghiệp lựa chọn mô hình giá gốc, hoặc mô hình đánh giá lại tài sản cố định. Tuy nhiên, muốn áp dụng được mô hình này đòi hỏi tài sản phải được ghi nhận theo giá trị hợp lý, do đó phải xác định được giá trị hợp lý, mà hiện nay Việt Nam chưa có văn bản hướng dẫn cụ thể áp dụng giá trị hợp lý, cơ sở xác định giá trị hợp lý, phương pháp kế toán theo giá trị hợp lý…

Thứ hai, để có giá trị hợp lý trong ghi nhận tài sản đảm bảo tin cậy được, đòi hỏi cần có một môi trường kinh doanh phù hợp. Tuy nhiên, trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở Việt Nam còn đang trong giai đoạn chuyển đổi, chưa thực sự tồn tại thị trường hoạt động cho tất cả các tài sản, nên căn cứ để xác định giá trị hợp lý cho một số tài sản chưa thực sự đáng tin cậy. Cần phải có một thị trường hàng hoá hoàn chỉnh, vận hành theo cơ chế thị trường đầy đủ và minh bạch.

Thứ ba, do thực tế cơ sở hạ tầng của các doanh nghiệp cũng còn nhiều hạn chế, trình độ kế toán viên chưa đồng đều, nên khi áp dụng giá trị hợp lý cũng sẽ xảy ra nhiều bất cập. Vì vậy, cần đẩy mạnh tuyên truyền, đào tạo, có thể thực hiện thông qua các chương trình hội thảo, tập huấn nhằm nâng cao nhận thức cũng như sự đồng thuận trong việc sử dụng giá trị hợp lý khi ghi nhận tài sản. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần xây dựng đội ngũ đủ trình độ để có thể thẩm định tài sản nhằm xác định giá trị hợp lý của tài sản một cách đáng tin cậy.

Tóm lại, mô hình đánh giá lại tài sản sau ghi nhận ban đầu đã được nhiều quốc gia trên thế giới vận dụng. Với xu thế hội nhập về kinh tế, kế toán, Việt Nam cũng cần nghiên cứu áp dụng cho phù hợp với thông lệ quốc tế. Mô hình đánh giá lại chỉ là một nội dung được đề cập liên quan đến giá trị hợp lý.

Tài liệu tham khảo:
  1. Quốc hội (2015), Luật Kế toán Việt Nam năm 2015.
  2. Bộ Tài Chính, 26 chuẩn mực kế toán.
  3. Bộ Tài chính (2014), Thông tư số 200/2014/TT-BTC về chế độ kế toán doanh nghiệp ngày 22/12/2014.
  4. IFRS 13 - Xác định giá trị hợp lý.
 

CẨM NANG KẾ TOÁN TRƯỞNG


Liên hệ: 090.6969.247

KÊNH YOUTUBE DKT

Kỹ thuật giải trình thanh tra BHXH

Đăng ký kênh nhé cả nhà

SÁCH QUYẾT TOÁN THUẾ


Liên hệ: 090.6969.247

Top